[TỔNG HỢP] Các quy định về hóa đơn điện tử (HĐĐT) trong hoạt động kinh doanh vàng, bạc, đá quý

Gần đây, thị trường vàng trong nước đã và đang có những diễn biến rất phức tạp. Bên cạnh các thị trường chứng khoán, bất động sản thì thị trường vàng đang tỏ ra không thực sự hiệu quả. Dòng tiền đang ‘trú ngụ’ ở thị trường này là rất nhiều, tiềm ẩn nguy cơ bong bóng. Không có số liệu nên rất khó có các biện pháp quản lý đúng để giải quyết vấn đề chênh lệch quá cao giữa giá vàng trong nước và quốc tế. Do đó, Chính phủ và các cơ quan quản lý Nhà nước (ngành Thuế) đã rất quan tâm và tập trung chỉ đạo xử lý tình trạng thị trường vàng tăng trưởng nóng. Và, một trong những biện pháp được đưa ra là quy định về hóa đơn điện tử trong hoạt động kinh doanh vàng, bạc, đá quý. 

Cơ sở pháp lý về HĐĐT trong hoạt động kinh doanh vàng, bạc, đá quý

• Thông báo số 160/TB-VPCP ngày 11/04/2024 của Văn phòng Chính phủ về kết luận của Thủ tướng Chính phủ tại cuộc họp các giải pháp quản lý thị trường vàng trong thời gian tới. Yêu cầu Ngân hàng Nhà nước Việt Nam chủ trì, phối hợp với các cơ quan liên quan: Tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số trong công tác giám sát, quản lý, điều hành thị trường vàng, nhất là việc cương quyết phải có hóa đơn điện tử trong việc thực hiện các giao dịch mua, bán vàng để nâng cao tính minh bạch, cải thiện hiệu quả giám sát, điều hành, bảo đảm thị trường vàng hoạt động an toàn, hiệu quả, công khai, minh bạch; xử lý thu hồi ngay giấy phép hoạt động đối với doanh nghiệp không thực hiện nghiêm quy định của pháp luật.
• Công điện số 01/CĐ-BTC ngày 14/05/2024 của Bộ Tài chính về việc tăng cường quản lý giám sát và đấu tranh phòng chống buôn lậu và kinh doanh trái phép vàng, bạc, đá quý trên toàn quốc. Cục Thuế chủ động, tích cực phối hợp với chính quyền địa phương đẩy mạnh kiểm tra việc chấp hành quy định áp dụng hóa đơn điện tử tại các doanh nghiệp, cửa hàng, địa điểm kinh doanh vàng; thường xuyên phối hợp chặt chẽ với lực lượng Công an, Quản lý thị trường kịp thời phát hiện và xử lý nghiêm theo quy định đối với các vi phạm về thuế, hóa đơn; chuyển ngay hồ sơ sang cơ quan Công an xử lý vụ việc có dấu hiệu vi phạm pháp luật hình sự.
• Thông báo số 221/TB-VPCP ngày 15/05/2024 của Văn phòng Chính phủ về kết luận của Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Minh Khái tại cuộc họp với tập thể lãnh đạo Ngân hàng Nhà nước Việt Nam về các giải pháp quản lý thị trường vàng trong thời gian tới triển khai các giải pháp quản lý thị trường vàng. Trong đó, Phó Thủ tướng giao Bộ Tài Chính chủ trì, phối hợp với Ngân hàng Nhà nước và các cơ quan liên ngành kiểm tra, giám sát, kiên quyết thực hiện nghiêm quy định về hóa đơn điện tử trong hoạt động kinh doanh vàng, bạc, đá quý tại các doanh nghiệp, đơn vị kinh doanh vàng, hoàn thành chậm nhất trong quý II năm 2024; có chế tài xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm.
• Tại cuộc họp về chính sách tiền tệ, chính sách tài khoá ngày 16/05/2024. Một trong những chỉ đạo quan trọng của Thủ tướng Phạm Minh Chính về thị trường vàng là đến ngày 15/06/2024, đơn vị nào không thực hiện hóa đơn điện tử kết nối với cơ quan thuế trong mua bán vàng sẽ bị rút giấy phép kinh doanh.

Quy định về sử dụng hóa đơn trong hoạt động kinh doanh vàng, bạc, đá quý

• Đối với lĩnh vực kinh doanh vàng, bạc, đá quý sử dụng hóa đơn bán hàng, áp dụng hình thức hóa đơn điện tử có mã khởi tạo từ máy tính tiền có kết nối chuyển dữ liệu đến cơ quan thuế.
• Trường hợp doanh nghiệp nếu mua vàng, bạc, đá quý của cá nhân không kinh doanh thì doanh nghiệp phải lập Bảng kê thu mua hàng hóa, dịch vụ mua vào theo mẫu số 01/TNDN ban hành kèm theo Thông tư số 78/2014/TT-BTC ngày 18/06/2014 của Bộ Tài chính. Doanh nghiệp, tổ chức chịu trách nhiệm về tính chính xác của nội dung Bảng kê đã lập.

Xử phạt hành chính về hóa đơn trong hoạt động kinh doanh vàng, bạc, đá quý

• Đối với hành vi lập hóa đơn không đúng thời điểm:

– Phạt tiền từ 3.000.000 – 5.000.000 triệu đồng đối với hành vi lập hóa đơn không đúng thời điểm nhưng không dẫn đến chậm thực hiện nghĩa vụ thuế
– Phạt tiền từ 4.000.000 – 8.000.000 triệu đồng đối với hành vi lập hóa đơn không đúng thời điểm dẫn đến chậm thực hiện nghĩa vụ thuế

• Đối với hành vi không lập hóa đơn: Phạt tiền từ 10.000.000 – 20.000.000 triệu đồng khi không lập hóa đơn bán hàng cho người mua theo quy định
• Đối với hành vi lập hóa đơn điện tử từ máy tính tiền không có kết nối, chuyển dữ liệu điện tử với cơ quan thuế: Phạt tiền từ 4.000.000 – 8.000.000 triệu đồng

Lưu ý: Đối với các doanh nghiệp kinh doanh vàng có sử dụng phần mềm bán hàng, phần mềm máy tính tiền thì thuộc vào nhóm đối tượng phải triển khai hóa đơn khởi tạo từ máy tính tiền. Nếu doanh nghiệp chưa triển khai hệ thống hóa đơn điện tử hoặc chỉ sử dụng phần mềm để in hóa đơn thanh toán mà không có kết nối dữ liệu với cơ quan thuế cũng sẽ bị xử phạt theo quy định.

Như vậy, căn cứ từ các quy định và chỉ đạo trên, cửa hàng bán vàng là đối tượng thuộc trường hợp phải thực hiện hóa đơn điện tử kết nối với cơ quan thuế, thời hạn triển khai chậm nhất là 15/06/2024. Do đó khi cửa hàng bán vàng bạc vi phạm không xuất hóa đơn điện tử sẽ bị xử phạt hành chính hoặc thu hồi giấy phép, tùy mức độ vi phạm.

Quy định về hóa đơn điện tử trong hoạt động kinh doanh vàng, bạc, đá quý được đưa ra trong bối cảnh thị trường vàng đang trên đà tăng trưởng nóng. Đây được xem là biện pháp giúp ổn định thị trường vàng thời gian tới, cũng như tăng cường tính minh bạch, nâng cao hiệu quả giám sát và điều hành của cơ quan quản lý nhà nước, tăng cường niềm tin của người dân vào sự minh bạch và công bằng trong kinh doanh vàng. Cơ quan thuế cũng đề nghị người dân khi mua, bán hàng hóa phải có hóa đơn, chứng từ hợp pháp, nhằm tạo lập thói quen tiêu dùng văn minh, góp phần bảo vệ quyền lợi cho người mua.